طرح پرحاشیه موسوم به بایوجمی که با وجود هشدارهای متخصصان ذی‌ربط به اصرار مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست در تالاب انزلی به اجرا درآمد، هرچند در نخستین روزهای اجرا با دستور مراجع قضایی متوقف شد، اما به گفته منتقدان طرح، همین مقدار از ترکیبات شیمیایی از جمله دی‌اکسید تیتانیوم که به تالاب انزلی ریخته شده هم می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای این اکوسیستم ارزشمند به همراه بیاورد. حالا مدتی است دادستان عمومی و انقلاب بندرانزلی، پس‌از بررسی نظرات تخصصی منتقدان این‌طرح، علیه مجریان و ناظران طرح و همچنین عیسی کلانتری و مدیرکل منصوبش در استان گیلان اعلام جرم کرده است.
اینکه چرا طرحی که تا این حد از سوی متخصصان مخرب شناخته شده با تخصیص اعتباری هنگفت و بی‌سروصدا در تالاب انزلی به اجرا درآمده پرسشی است که انتظار می‌رود به پاسخی قانع‌کننده بینجامد. طرحی که برای اجرای آن سالانه ۹۰۰ میلیارد تومان تخصیص شده و نه تنها دردی از تالاب انزلی درمان نمی‌کند، بلکه خود نمکی بر زخم‌ آن خواهد شد.

عضو گروه آموزشی زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شاهد، گفت : تاکنون مجری دو طرح احیا در تالاب انزلی بوده‌ام و این تالاب را به خوبی می‌شناسم. در حالی که عوامل اصلی تحلیل و بیماری تالاب انزلی هنوز وجود دارند هیچ طرح احیا و مراقبتی نخواهد توانست این زیست بوم را از وضعی که به آن دچار شده نجات دهد.
یوسف فیلی‌زاده، ادامه داد : اجرای هرگونه طرح احیا در تالاب انزلی مادامی که منابع ایجاد رسوبات آلی و فاضلابهای صنعتی و شهری در این تالاب رفع نشده، به منزله آن است که دست شکسته‌ای را که مدام مورد ضرب و شتم واقع می‌شود گچ بگیریم.
این محقق با بیان اینکه بر اساس کنوانسیون رامسر تالاب انزلی یک تالاب ثبت‌شده بین المللی است که هر سال بودجه‌ای از سوی انجمن جهانی حفاظت از تالاب‌ها برای مراقبت از آن تخصیص می‌شود، گفت : متاسفانه این بودجه‌ها برای اقدامات مراقبتی بی‌حاصل صرف می‌شوند در حالی که اگر هدف، نجات تالاب باشد باید در اسرع وقت از ورود فاضلاب‌های تصفیه‌نشده انسانی و پساب‌های حاوی کود و سم به این تالاب جلوگیری شود.
فیلی‌زاده با ابراز تاسف از اینکه فاضلاب‌های تصفیه نشده از ۵ حوزه بزرگ رشت، انزلی، فومن، صومعه‌سرا و خمام بطور مستقیم وارد تالاب انزلی می‌شوند، گفت : اگر از ورود این فاضلاب‌ها به تالاب انزلی که در مسیر خود، بوی تعفن برای شهرها به ارمغان می‌آورند جلوگیری شود، تالاب به عنوان یک اکوسیستم طبیعی که از توان خودپالایی برخوردار است رفته‌رفته به حالت عادی بازخواهد گشت ؛ خصوصاً که طی سال‌های گذشته با بالا آمدن آب خزر شرایط برای بهبود وضع تالاب مساعد شده است.
وی عدم برخورد با ذی‌نفعانی که به حریم تالاب انزلی تجاوز می‌کنند را یکی دیگر از عوامل تخریب این زیست بوم ارزشمند دانست و تأکید کرد : مشکل این است که مسوولان با ذی‌نفعان محلی که در حریم تالاب سکونت می‌کنند، تالاب را آلوده می‌کنند، به صورت غیرقانونی ماهیگیری می‌کنند، پرنده صید می‌کنند و گردشگری و قایقرانی غیراصولی را ممر درآمد خود قرار داده‌اند برخورد نمی‌کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه شاهد یادآور می‌شود : افزایش رسوبات آلی و کاهش عمق تالاب، این اکوسیستم را به سوی محدود شدن تنوع زیستی و تک‌گونه‌ای شدن سوق داده است. به گونه‌ای که شاهد از بین رفتن برخی گونه‌های گیاهی و افزایش گونه‌های مهاجم و فرصت‌طلبی چون آزولا و نی هستیم.
فیلی‌زاده درباره اجرای طرح موسوم به بایوجمی در تالاب انزلی گفت : در نتیجه عدم استفاده از مدیریت کارآمد و دانش روز طرحی با بودجه کلان ۱۰۰۰ میلیارد تومانی تصویب و اجرا می‌شود که به دلیل افزایش سمیت و کاهش توان زیست پالایی تالاب، خود می‌تواند بر مشکلات فراوان تالاب بیفزاید. همانطور که توضیح داده شد، مادامی که عوامل تخریب تالاب را رفع نکرده‌ایم هیچ اقدامی نمی‌تواند به نجات تالاب بینجامد چه آنکه اجرای طرح‌هایی از این دست که پیامدها و در نتیجه خسارت‌های نامعلوم در بردارند بدون شک، وضع را بدتر خواهند کرد.
وی با اشاره به اینکه حربه نانو اخیرا در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت و پزشکی و حتی پوشاک مورد سوءاستفاده قرار گرفته می‌گوید : طرح موسوم به بایوجمی و استفاده از نانوذرات برای از بین بردن رسوبات آلی در یک تالاب، طرحی پرطمطراق است که با توجه به جاذبه واژه نانو با استقبال مسئولانی که در این حوزه اشراف ندارند مواجه می‌شود. طرحی که اجرای آن نه تنها از مشکلات تالاب نمی‌کاهد بلکه خود در بلندمدت بدلیل رسوب مواد سمی می‌تواند به از بین رفتن همین چند گونه جانوری و گیاهی باقی‌مانده در تالاب بینجامد.

گفتنی‌است، مرداد سال گذشته عیسی کلانتری، رییس سازمان محیط زیست طی نامه‌ای خطاب به محمد باقر نوبخت «رییس سازمان برنامه و بودجه» و با رونوشت به وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری از ارایه طرحی مطالعاتی تحت عنوان طرح احیای تالاب انزلی به روش زیست پالایی با فناوری‌های بومی خبر داد و بر لزوم تعیین بودجه مناسب برای آغاز عملیات اجرایی این طرح تاکید کرد و دی ماه ۹۷، تفاهمنامه‌ای ۹۰۰ میلیارد تومانی به مدت یک سال میان شرکت مجری این طرح و سازمان حفاظت محیط‌زیست به امضا رسید.
شرکتی به نام “نانو صعت پرشیا” که مدعی است با استفاده از ماده‌ای تحت عنوان بایوجمی رسوبات تالاب انزلی را کاهش داده و به عمق تالاب اضافه می‌کند ؛ شرکتی که دستکم دو نفر از اعضای هیئت مدیره آن به نمایندگی از خانه کشاورز در این شرکت عضویت دارند ؛ خانه کشاورز، یک نهاد غیر دولتی که ریاست آن بر عهده “عیسی کلانتری” است.