دانستن این موضوع که در دل بخش خمام یک عمارت تاریخی متعلق به دوره قاجاریه قرار دارد که در سکوت خبری رفته‌رفته تبدیل به بنای مخروبه می‌شود، جالب توجه و البته نگران کننده است.

هرچند خوشبختانه بخش خمام در ماه‌های اخیر رشد روز افزون و قابل توجهی در مبحث گردشگری و جذب توریست به خود دیده، اما عمارت تاریخی چوکام زخم تخریب و بی‌توجهی را بر پیکر خود داشته و در دست نابودی است، تا جایی که ورود از روی پل چوبی در حال فرو ریختن این بنا مشخص می‌کند که عزم جدی برای مرمت و احیای آن وجود ندارد.
از طرفی مدت‌هاست بخش ورودی باغ و عمارت تاریخی چوکام که از ۳ طرف به رودخانه منتهی می‌گردد در محاصره دکه‌های غیرمجاز حاشیه‌ی رودخانه قرار گرفته و به نوعی از چشم‌ها پنهان مانده است. همچنین پنجره‌های چوبی مرتفع از خصوصیات این بناست که البته کمتر شیشه‌ای بر آن باقی مانده ؛ بخشی از دیوارها فرو ریخته، درب ورودی عمارت بسته است و برای ورود باید از میان پنجره رد شد تا پس از گذر از اتاقی مخروبه، رو به روی پلکانی در وسط بنا ایستاد که راهنمای ورود به طبقات بالایی است، که آن نیز قصه‌ای پر غصه است.

باغ چوکام با وسعتی معادل ۴۱ هزار و ۹۸۹ متر مربع با درختانی کهنسال و سر به آسمان کشیده از مناطق سیاحتی گیلان است که در روستای بالامحله چوکام قرار گرفته و عمارت تاریخی آن در ۲ طبقه با دیوارهای آجری، ایوان، ستون‌ها و نرده‌های زیبا متعلق به دوران قاجاریه، حدود ۱۰۰ سال پیش در محوطه‌ی این باغ بنا گردیده است.
این بنا که توسط ناصر الملک «نائب‌السلطنه احمد شاه» به فرزندش حسین علی‌خان قراگوزلو واگذار شده بود، به دلیل حمل و نقل محموله‌های تجاری به عنوان یک تفرجگاه از اهمیت و اعتبار خاصی برخوردار گردید و در نهایت در سال ۸۴ با شماره ۱۳۲۲۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، اما چند سالی است که از وضعیت نگران کننده‌ای برخوردار بوده و باید به صورت جدی مورد حمایت قرار گیرد تا از روند تخریب آن جلوگیری به عمل آید.
این عمارت به‌دلیل ارزش تاریخی، درختان چند صد ساله و باغی چند هزار متری که البته به دلیل عدم رسیدگی دیگر خبری از گل‌های زینتی در آن نیست، در صورت برخورداری از شرایط مساعد می‌تواند به یکی از بناهای دیدنی و گردشگرپذیر بخش خمام تبدیل شده و بازدیدکنندگان متعددی را برای بازدید جذب نماید.

یکی از مالکین این زمین در گفتگو با خبرنگار خمام‌نیوز با بیان اینکه پدر وی سرایدار ملک مذکور بوده و خود وی نیز در همین ملک به دنیا آمده است، عنوان کرد : پس از مصادره‌ی زمین به نفع دولت، آن‌را در سال ۸۲ از دولت خریداری نمودیم، که البته در سال ۸۴ نیز به ثبت ملی رسید.
بهروز نگهبان‌وطنی با بیان اینکه میراث فرهنگی بودجه برای خرید ملک و احیاء آن نداشته و آخرین مرمت ساختمان که محدود به سربندی بوده به حدود ۸ سال قبل باز می‌گردد، تصریح کرد : این ملک با مشکلات متعددی تاکنون حفظ شده، اما حمایتی از سوی مسئولین امر صورت نگرفته و این بر ضرورت حمایت دولت از بناهای تاریخی دلالت دارد.
به گفته‌ی وی، با توجه به درآمد کمی که داریم حتی نمی‌توانیم به انجام تعمیرات آن پرداخته یا امکانات لازم را برای حضور گردشگران و بازدیدکنندگان فراهم نماییم، هرچند خریدار نیز با توجه به ثبت شدن به عنوان آثار ملی رقبت به خرید ملک که ارزشی چند میلیاردی دارد پیدا نمی‌کند.
نگهبان‌وطنی با بیان اینکه عمارت چوکام به عنوان یک بنای تاریخی ثبت شده‌ی ملی می‌تواند امتیاز مثبتی برای بخش خمام محسوب شود، بر لزوم حمایت ویژه‌ی مسئولین برای مرمت و حفظ بنای مذکور تاکید کرد.